Chắc hẳn không ít thì nhiều lần các bạn đã nghe thấy thời đại 4.0, cách mạng 4.0 hay cách mạng công nghiệp 4.0 rồi phải không nào. Vậy nghe nói nhiều vậy bạn đã biết cách mạng 4.0 là gì? Các mạng công nghiệp, công nghệ 4.0 là gì? hay chưa. Néu chưa thì hãy cùng thủ thuật vn tìm hiểu trong bài viết này nhé. Dưới đây là một số khái niệm về cách mạng 4.0 mà tất cả các bạn nên nắm được.
Nếu như bạn quan tâm muốn bàn luận về vấn đề này hay có bất kỳ vấn đề nào khác thì có thể để lại ý kiến cá nhân của mình bằng cách comment ngay phía bên dưới bài viết này nhé.
I. Cách mạng công nghiệp 4.0 là gì?
Khái niệm: Cách mạng công nghiệp 4.0 hay còn được gọi là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trên thế giới đã và hiện đang diễn ra ồ ạt mạnh mẽ tại nhiều nước phát triển và cả những nước đang phát triển.
Cuộc mạng công nghiệp là khoảng thời gian đánh dấu một bước ngoặt lớn của loài người trong toàn xã hội, nhờ áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ mới vào đời sống, từ đó giúp thay đổi bức tranh toàn cảnh về xã hội (theo hướng tích cực).
Không thể phủ nhận những lợi ích to lớn hay những cơ hội chuyển mình của toàn nhân loại nhờ có cách mạng công nghiệp 4.0 thế nhưng bên cạnh đó cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro nếu không lường trước được hậu quả.
Chưa bao giờ trong lịch sử loài người lại đứng trước cùng một lúc nhiều cơ hội thử thách cũng như rủi ro đến vậy. Vậy cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này sẽ tác động như thế nào đến nền kinh tế, văn hóa, giáo dục ...công ăn việc làm của từng người dân Việt Nam ?
II. Điểm lại thông tin về các cuộc cách mạng công nghiệp 1.0 đến 4.0 trước đã
Nếu như việc tạo ra lửa là bước đầu tiên thay đổi lịch sử loài người thì các cuộc cách mạng công nghiệp đã từng bước đưa văn minh loài người lên tầm cao mới. Dưới đây là các cuộc cách mạng công nghiệp đã diễn ra từ trước đến nay
1. Cách mạng công nghiệp 1.0
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất bắt đầu ở Anh vào cuối thế kỷ 18 với sự ra đời của máy hơi nước do Thomas Newcomen tạo ra năm 1712 cho phép tăng năng suất lao động, vận chuyển và sản xuất, giúp nâng cao công tác hậu cần. Và rồi kỹ thuật luyện kim sau đó cũng được cải thiện, cùng lúc nhu cầu sử dụng than cho động cơ hơi nước tăng cao đã kéo theo sự biến đổi toàn diện về kinh tế, kỹ thuật, văn hóa.
Hàng loạt hệ thống đường sắt được xây dựng để vận chuyển đầu máy hơi nước, bên cạnh đó con người có thể đi được xa hơn bằng đường sắt và liên lạc được tốt hơn bằng hệ thống điện tín. Nông nghiệp cũng có bước phát triển mạnh nhờ các nghiên cứu về canh tác, sinh học. Đời sống của người dân ngày càng được cải thiện, dân số tăng trưởng nhanh khiến cho nước Anh cũng như vùng Tây Âu bắt đầu giành lấy vị thế thống trị trên toàn cầu.
2. Cuộc cách mạng công nghiệp 2.0
Ngay sau cuộc cách mạng công nghiệp 1.0 , cuộc cách mạng lần thứ 2 diễn ra ngay sau đó từ nửa cuối thế kỷ 19 nhờ công đầu của dầu mỏ và động cơ đốt trong. Thời kỳ này, điện năng được sử dụng nhiều hơn thay vì nhiệt năng và công nghệ kỹ thuật được phát triển vượt bậc.
Điện thoại đài phát thanh, tivi,...đã thay đổi tòab bộ văn hóa xã hội. Trong khi đó, các ngành sản xuất cũng có bước biến chuyển nhanh chóng với hàng loạt dây chuyền sản xuất tự động hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng...
Trong cuộc cách mạng này, xu thế đô thị hóa bắt đầu tăng nhanh gây ra những hệ quả nhất định trong xã hội như dân số bắt đầu chênh lệch vùng miền. Tại các vùng nông thôn nhờ sự phát triển của phân hóa học cũng như các nghiên cứu về sinh học nông nghiệp đã góp phần thúc đẩy năng suất sản xuất . Sản lượng công nghiệp như cao su, kim loại, ... tăng nhanh đã thúc đẩy các ngành kinh tế. Nhìn chung nhờ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 2 này mà cả thế giới được hưởng tiêu chuẩn sống hiện đại cũng như chất lượng sống chưa từng có trong khi dân số tăng trưởng nhanh. Các nước có vị thế dẫn đầu trong cuộc cách mạng này là Mỹ và các nước Tây Âu.
3. Cách mạng công nghiệp 3.0
Mặc dù còn rất nhiều tranh cãi thế nhưng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 được cho là bắt đầu diễn ra từ khoảng năm 1969 khi mà nhiều cơ sở hạ tầng như điện tử, số hóa và máy tính được phát triển mạnh. Vào thập niên 1960, chất bán dẫn và các siêu máy tính đã được xây dựng, đến thập niên 70-80 thì máy tính cá nhân ra đời và Internet bắt đầu được biết đến nhiều hơn trong thập niên 90.
Cho đến cuối thế kỷ 20, Internet và hàng tỷ thiết bị công nghệ cao cùng nhiều phát minh mới đã được sử dụng vô cùng rộng rãi trong xã hội, qua đó hoàn thiện quá trình cách mạng công nghiệp lần thứ 3.
Đến thời điểm thế kỷ 21, thêm một cuộc tranh cãi tiếp tục nổ ra trong quá trình chuyển giao giữa cách mạng công nghiệp lần 3 và lần 4.
- Một số chuyên gia nhận định cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 đã chấm dứt khi cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á nổ ra vào năm 1997 trong khi cách mạng công nghiệp lânf thứ 4 đã diễn ra từ đầu thế kỷ 21 với các cuộc cách mạng số, những công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), hệ thống tự động kết nối cao (Internet of Thing), công nghệ nano, sinh học, vật liệu mới, năng lượng mới...
- Tuy nhiên, một số khác lại nhận định rằng giai đoạn đầu thế kỷ 21 chỉ mới thai nghén cuộc cách mạng thứ 4 mà thôi và cuộc cách mạng thứ 3 vẫn chưa hoàn toàn chấm dứt. Làn sóng thứ 4 chỉ thực sự bắt đầu từ khoảng năm 2010 khi những tiến bộ khoa học vượt bậc cho phép con người vươn ra ngoài không gian.
- Một số ít thậm chí coi cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là cuộc cách mạng khoa học công nghiệp vũ trụ khi con người có thể khám phá, khai thác và sinh sống ngoài trái đất.
4. Cách mạng công nghiệp 4.0
Cách mạng công nghiệp 4.0 hay thời đại 4.0 mô tả về một môi trường mà máy tính, tự động hóa và con người nói chung sẽ cùng nhau làm việc theo một cách hoàn toàn mới. Các hệ thống máy tính sẽ kết nối với các robot, hay máy móc. Các hệ thống này sử dụng thuật toán machine learning để học hỏi và điều khiển máy móc vì vậy cần rất ít hoặc thậm chí là không cần sự can thiệp nào từ con người cả.
Đây là lý do mà nhiều người gọi Industry 4.0 (Công nghệ 4.0) như là một "nhà máy thông minh". Và để có đủ dữ liệu phục vụ cho Industry 4.0, các máy móc phải "cống hiến" dữ liệu ngược lại về hệ thống trung tâm cũng như thu thập dữ liệu từ các nguồn bên ngoài thì quyết định được máy đưa ra mới chính xác. Đây chính là khái niệm Internet of Things (Internet vạn vật) chúng ta đã nghe nhiều trong thời gian qua.
Theo tờ Forbes cũng như tác giả Hermann, Pentek, Otto, 2016, một hệ thống, hay nói cụ thể hơn là một phân xưởng, cần phải đáp ứng những điều kiện sau thì mới được gọi là "công nghiệp 4.0":
- Khả năng giao tiếp: máy móc, thiết bị, cảm biến và con người phải được kết nối và liên lạc với nhau
- Minh bạch thông tin: hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc
- Hỗ trợ kĩ thuật: máy móc, hệ thống phải hỗ trợ con người ra quyết định, giải quyết vấn đề, giúp con người làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn
- Ra quyết định theo mô hình phân tán: những quyết định đơn giản cần phải được quyết bởi máy, nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp
Hơi khó hiểu phải không nhỉ. Mình sẽ lấy 1 ví dụ về 1 xưởng sản xuất nội thất cho các bạn dễ hiểu nhé.
Theo truyền thống trong 1 xưởng gỗ sẽ có những người thợ mộc. thợ sơn pu, thợ oánh giấy ráp ... tất cả công việc đa phần là do người làm mặc dù có những máy xẻ khoan nhưng vẫn cần con người sử dụng các máy này. Và trong quá trình đó sẽ rất dễ gây tai nạn hay nguy hiểm nếu không cẩn thận. Hoặc là sai lầm ở khi cắt xẻ gỗ, khoan không đúng vị trí hay lỡ sơn quá dày ...
Để xưởng này trở thành "công nghiệp 4.0", chủ xưởng sẽ cần phải nâng cấp toàn bộ máy móc sao cho chúng có thể tự chạy, tự thu thập dữ liệu, tự ra quyết định. Ví dụ, họ có thể thay những máy cắt gỗ thủ công bằng những hệ thống mới hơn có khả năng thu thập dữ liệu. Hoặc thay đục tay bằng đục máy theo bản vẽ ...
Bên cạnh đó các thông tin sẽ được lưu trữ về một máy chủ trung tâm để dự đoán xem lưỡi cưa có bị lục không, thời gian cắt mỗi mét là bao nhiêu, khi nào thì cần bảo trì máy chứ không phải đợi hư rồi mới sửa...
Những cảm biến mới cũng được gắn vào từng sản phẩm thô để biết bao nhiêu món đã được đẩy sang khâu sơn phết, hoàn thiện, bao nhiêu sản phẩm bị bỏ đi. Và việc quyết định nên dùng thùng sơn A, B hay C sẽ do máy chọn dựa theo lượng sơn còn lại trong từng thùng và thợ sẽ không phải mở nắp thùng ra xem thủ công (cảm biến bên trong sẽ báo lượng sơn còn lại, tất nhiên là tự động luôn). Việc quyết định sơn bằng thùng sơn nào là quyết định nhỏ nhặt, máy làm được thì để máy làm, anh thợ mộc sẽ làm khâu khác.
Mặc dù tranh luận cũng như quan điểm của các chuyên gia về cách mạng công nghiệp 4.0 còn chưa ngã ngũ thế nhưng rõ ràng nền công nghiệp thế giới hiện nay đang có những chuyển biến vượt xa so với thời kỳ thập niên 1960. Quá trình tự động hóa, sử dụng robot hay những nhà máy AI đang ngày càng được nhiều công ty lựa chọn nhằm tiết kiệm chi phí cũng như nâng cao năng suất.
Theo ước tính của chuyên gia McKinsey, những nhà máy thông minh có thể đóng góp 2,3 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2025. Trong khi đó, nghiên cứu của MarketsandMarkets cho thấy tổng giá trị thị trường của Internet of things đã đạt 94 tỷ USD vào năm 2014 và sẽ tăng theo cấp số nhân những năm sau đó.
Bên cạnh đó, các hệ thống trí thông minh nhân tạo (AI) đang dần thay thế con người trong nhiều hoạt động sản xuất, những vật liệu mới được phát minh đã cải tiến được các sản phẩm và nâng cao mức sống. Các phát minh mới về năng lượng cũng giúp thúc đẩy hơn nữa quá trình phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo giảm phụ thuộc vào dầu mỏ cũng như kiểu sản xuất điện năng truyền thống. Riêng trong mảng nông nghiệp, rất nhiều quốc gia sử dụng công nghệ cao với những kỹ thuật biến đổi gen, phân phối nước, điều tiết dinh dưỡng đất trồng... nhằm nâng cao năng suất. Ngành công nghiệp sản xuất thiết bị di chuyển như ô tô, xe máy thậm chí là máy bay và tàu vũ trụ ngày nay cũng đang có sự thay đổi chóng mắt về công nghệ. Có thể nói, dù thế giới đang trải qua cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 hay mới chỉ thai nghén nó thì hiện tại ngành công nghiệp toàn cầu cũng đã có những bước phát triển vượt bậc với sự thay đổi rõ rệt về điều kiện sản xuất so với khi cuộc cách mạng lần 3 bắt đầu.
III. Sự phát triển của nền công nghiệp 4.0
Có một sự thay đổi dễ dàng nhất đó chính là việc thanh toán trực tuyến, đặt vé máy bay, gọi đồ ăn, đặt phòng khách sạn ... bây giờ đã trở nên quá đơn giản và dễ dàng. Uber hay Grap là những công ty Taxi lớn nhất thế giới mặc dù hộ thực sự không có một chiếc xe nào, hay Airbnb là một công ty khách sạn lớn nhất thế giới cho dù họ không có nổi 1 phòng khách sạn. Trên đây chỉ là những thứ cơ bản nhất và là những biểu hiện đầu tiên của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thôi bạn ạ.
Thật khó có thể tưởng tượng khi cuộc mạng công nghiệp 4.0 này diễn ra mạnh mẽ thì trong 10 năm tới thế giới sẽ phát triển đến mức nào? có thể lúc đó chúng ta sẽ làm việc trong thực tế ảo chẳng hạn. Các thiết bị trong nhà sẽ tự vận hành như máy nấu ăn, quần áo tự làm sạch, smartphone dưới da ...C
Cách mạng công nghiệp 4.0 hay Cách mạng 4.0 phát triển chú yếu dựa trên trụ cột chính đó là Kỹ thuật số, Công nghệ sinh học và Vật Lý chúng ta sẽ đi phân tích từng trụ cột 1 nhé.
1. Các yếu tố cốt lõi của Kỹ thuật số trong CMCN 4.0
Các yếu tố cốt lõi của kỹ thuật số trong CMCN 4. 0 bao gồm
- Trí tuệ nhân tạo (AI),
- Vạn vật kết nối Internet of Things (IoT)
- Dữ liệu lớn (Big Data).
Trí tuệ nhân tạo (tên đầy đủ là Artificial Intelligence ): Được hiểu như một ngành của khoa học máy tính liên quan đến việc tự động hóa các hành vi thông minh. AI là trí tuệ do người lập trình tạo ra với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi thông minh như con người. Trí tuệ nhân tạo khác với việc lập trình logic trong các ngôn ngữ lập trình ở chỗ việc ứng dụng các hệ thống học máy (tiếng Anh: machine learning) để mô phỏng trí tuệ của con người trong các xử lý mà con người có thể làm tốt hơn máy tính. Cụ thể, trí tuệ nhân tạo giúp máy tính có được những trí tuệ của con người như: biết nói, biết giao tiếp, biết học và tự thích nghi, biết suy nghĩ và lập luận để giải quyết vấn đề ...
Internet Of Things hay Internet vạn vật: Theo định nghĩa của Wikipedia mạng lưới vạn vật kết nối Internet hoặc là Mạng lưới thiết bị kết nối Internet viết tắt là IoT (tiếng Anh: Internet of Things) là một kịch bản của thế giới, khi mà mỗi con người hay đồ vật được cung cấp một định danh của riêng mình, và tất cả có khả năng truyền tải, trao đổi thông tin, dữ liệu qua một mạng duy nhất mà không cần đến sự tương tác trực tiếp giữa người với người, hay người với máy tính. IoT đã phát triển từ sự hội tụ của công nghệ không dây, công nghệ vi cơ điện tử và Internet. Nói đơn giản là một tập hợp các thiết bị có khả năng kết nối với nhau, với Internet và với thế giới bên ngoài để thực hiện một công việc nào đó.
Big Data: Theo định nghĩa của Gartner: “Big Data là tài sản thông tin, mà những thông tin này có khối lượng dữ liệu lớn, tốc độ cao và dữ liệu đa dạng, đòi hỏi phải có công nghệ mới để xử lý hiệu quả nhằm đưa ra được các quyết định hiệu quả, khám phá được các yếu tố ẩn sâu trong dữ liệu và tối ưu hóa được quá trình xử lý dữ liệu”
2. Lĩnh vực công nghệ sinh học:
Tập trung nghiên cứu công nghệ sinh học để tạo ra những bước nhảy vọt trong Nông nghiệp, Thủy sản, Y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo, hóa học và vật liệu ...
3. Vật lý:
Chế tạo các robot thế hệ mới, máy in 3D, xe tự lái, các vật liệu mới (graphene, skyrmions…) và công nghệ nano….
Ở đây chúng ta sẽ sớm nhìn ra được hệ lụy ko nhỏ của công nghiệp 4.0 đó là cCác công ty, doanh nghiệp không theo kịp thời đại, không đổi mới tư duy sẽ sớm bị đào thải.
IV. Mặt trái của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ?
4.0 cũng sẽ mang lại những hệ lụy hay hậu quả nghiệm trọng sau:
- Thị trường lao động bị phá vỡ khi tự động hóa lên ngôi sẽ thay thế lao động chân tay, hàng tỷ lao động chân tay sẽ có nguy cơ bị mất việc vì bị thay thế
- Bên cạnh đó lao động trí óc cũng có nguy cơ bị thất nghiệp khi nhiều lĩnh vực Robots AI sẽ thay thế con người như chăm sóc khách hàng, tư vấn tài chính, luật, xe tự lái phát triển…
V. Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tại Việt Nam
Tại Việt Nam chúng ta một đất nước đang phát triển vì vậy ở thời điểm hiện tại mới chỉ có những tín hiệu bước đầu của ảnh hưởng trong nền công nghiệp 4.0. Để nhận định ảnh hướng của cách mạng công nghiệp hay công nghệ 4.0 chúng ta cùng lắng nghe góc nhìn của các chuyên gia và được phát trên truyền hình VTV nhé
Trước cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, ông Lê Thanh Tâm, TGĐ tập đoàn dữ liệu quốc tế IDG Asean cho biết, hiện tại ở Việt Nam có thể thấy sự thay đổi có thể nhìn thấy rõ rệt nhất là sự xuống cấp của báo giấy, truyền hình, 87% sinh viên không có thói quen sử dụng tivi và một số công ty hiện nay không còn lắp đặt các thiết bị như máy điện thoại bàn, máy fax, không có cáp internet, không có tiếp tân,…
“Việt Nam đang đối mặt với rất nhiều thách thức, bởi nền kinh tế Việt Nam cũng giống một số nước đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh, nền sản xuất còn cho năng suất thấp, áp dụng khoa học công nghệ rất hạn chế, không có những tập đoàn, công ty thuộc top hàng đầu thế giới,..
Vậy nên Việt Nam không còn cách nào khác là nỗ lực tiếp nhận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 này nhằm thay đổi đất nước”, ông Lê Thanh Tâm chia sẻ.
Công nghệ đang và sẽ tiếp tục làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sống, làm việc và hưởng thụ. Những gì đúng ngày hôm nay, ngày mai sẽ không còn tồn tại nữa.
Cuộc cách mạng này mạnh đến mức, người ta đã tiên đoán, tất cả các mô hình kinh doanh nằm ngoài cuộc cách mạng này sẽ thất bại. Chính vì vậy mà đã đến lúc người dân Việt Nam cần phải có những nhận thức đầy đủ hơn, sâu sắc hơn để tiếp đón cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Theo TS. Lê Đăng Doanh: Cách mạng công nghiệp 4.0 không còn là cái gì xa xôi đối với các doanh nghiệp Việt Nam nữa, rất nhiều doanh nghiệp đã sử dụng người máy vào dây chuyền sản xuất của mình. Trước kia thì chỉ có doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) như Hàn Quốc, Malaysia, Nhật Bản đầu tư robot vào chuỗi sản xuất trong ngành công nghiệp nhựa, công nghiệp lắp ráp ô tô,…nhưng đến bây giờ, rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng thấy lợi và đầu tư vào. “Nhiều doanh nghiệp lắp dây chuyền tự động, robot hiện đại là lập tức “thải” ngay vài trăm công nhân. Tôi cho rằng, đây là một thách thức rất lớn đối với Việt Nam. Về lâu về dài đã có dự báo là đến 86% lao động của ngành may mặc và da giày của Việt Nam sẽ mất việc trong vòng 15 năm tới”, ông Doanh chia sẻ.
Nếu thường xuyên xem truyền hình và báo đài chắc chắn bạn sẽ thấy mục tiêu và định hướng của nhà nước hiện nay là đẩy mạnh và phát triển công nghệ 4.0 vì vậy có thể nói ko sớm thì muộn ảnh hưởng của cách mạng 4.0 sẽ từng bước rõ rệt và nếu như bạn không thay đổi nhanh chóng theo kịp thời đại thì chỉ vài năm nữa thôi chúng ta sẽ bị thất nghiệp và đào thải.
Rất dễ nhận ra những công việc dưới đây sẽ bị đào thải khi công nghệ 4.0 chín muồi
- Những công việc lặp đi lặp lại không có tính đột biến
- Trông giữ xe….
- Công việc nguy hiểm đến sức khỏe của con người khư sơn, nhuộm, đứng máy cắt dập ...
VI. Lời kết
Nói tóm lại, cách mạng 4.0 hay cách mạng công ngiệp 4.0 sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến nền kinh tế , xã hội của một Quốc Gia, hay nói một cách đơn giản hơn nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mỗi người. 4.0 sẽ là thách thức đối với mỗi người là lựa chọn tiến lên hay bị thải loại. Còn bạn bạn có suy nghĩ gì về cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 này ? Hãy chia sẻ ngay dưới bài viết này nhé.
